Umieszczanie materiałów wyborczych w pasie drogowym dróg wojewódzkich administrowanych przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu.
W związku ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi zarządzonymi na 15 października 2023 r. przypominamy komitetom wyborczym o obowiązujących przepisach prawa i procedurach postępowania w zakresie umieszczania materiałów wyborczych w pasie drogowym dróg wojewódzkich na terenie województwa opolskiego.
Przepisy
Zgodnie z aktualną linią orzecznictwa sądów administracyjnych, plakaty wyborcze spełniające cechy materiału wyborczego, o którym mowa w art. 109 § 1 i 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy stanowią reklamy w rozumieniu art. 4 pkt 23 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a zatem ich umieszczenie w pasie drogowym podlega dyspozycjom art. 39 ust. 3 oraz art. 40 ust. 1 w związku z ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych.
Powyższą wykładnię przepisów dotyczących umieszczania reklam wyborczych w pasie drogowym potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2010 r. (sygn. akt II GSK 728/09) oraz wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych, m. in. wyrok WSA w Szczecinie z 29 sierpnia 2013 r. (sygn. akt II SA/Sz 1227/12) oraz wyrok WSA w Łodzi z 17 lipca 2015 r. (sygn. akt III SA/Łd 449/15).
Reklama
Pojęcie reklamy zdefiniowano w art. 4 pkt 23 ustawy o drogach publicznych, który brzmi, cyt.: „reklama - umieszczone w polu widzenia użytkownika drogi tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe w rozumieniu art. 2 pkt 16b i 16c ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także każdy inny nośnik informacji wizualnej, wraz z jej elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, niebędący znakiem drogowym, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, ustawionym przez gminę znakiem informującym o obiektach zlokalizowanych przy drodze, w tym obiektach użyteczności publicznej, znakiem informującym o formie ochrony zabytków lub tablicą informacyjną o nazwie formy ochrony przyrody w rozumieniu art. 115 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody”.
Zgodnie natomiast z art. 109 ustawy - Kodeks wyborczy, materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami (§ 1). Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą (§ 2) oraz podlegają ochronie prawnej (§ 3). Przepis art. 110 § 1 i 2 Kodeksu wyborczego stanowi zaś, że cyt.: „Na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych i telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła wyborcze wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia.”.
Plakat wyborczy, podobnie jak handlowy czy usługowy plakat reklamowy, nie jest użytecznie związany z ruchem drogowym i nie należy do infrastruktury drogowej. Zatem jego umieszczenie w pasie drogowym, bez względu na nośnik, tj. czy jest nim urządzenie obce, czy urządzenie (obiekt) związany z zarządzeniem drogami i potrzebami ruchu, zależy od zgody zarządcy drogi.
W związku powyższym, umieszczenie w pasie drogowym tego typu reklam wymaga wcześniejszego uzyskania:
1. Zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację reklam w pasie drogowym drogi wojewódzkiej na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych w drodze decyzji administracyjnej.
Wniosek o zezwolenie na lokalizację reklamy w pasie drogowym składa się na adres: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu, ul. Oleska 127, 45 – 231 Opole wraz z wymaganymi dokumentami. Wzór wniosku o wydanie zezwolenia na lokalizację reklamy w pasie drogowym dostępny jest na stronach internetowych Zarządu Dróg Wojewódzkich w Opolu.
2. Zezwolenia zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego wydawane jest na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy o drogach publicznych w drodze decyzji administracyjnej, w której zostanie naliczona stosowna opłata za zajęcie pasa drogowego. W odniesieniu do dróg wojewódzkich, stawki opłat za zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia reklam określa Uchwała Sejmiku Województwa Opolskiego XXI/182/2004 z dn. 25 maja 2004 z późniejszymi zmianami w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg. Wynoszą one, 2 zł za każdy dzień zajęcia 1 m kw. powierzchni jednostronnej reklamy.
Warunki umieszczania reklam i tablic informacyjnych w pasach drogowych (dotyczy terenów zabudowanych):
1) Zabrania się umieszczania reklam i tablic informacyjnych w pasach drogowych:
- na skrzyżowaniach i w odległości mniejszej niż 50 m od skrzyżowania;
- w sposób zasłaniający znaki;
- w sposób ograniczający widoczność pionową i poziomą na drodze;
- na barierach ochronnych i tablicach prowadzących;
- w postaci urządzeń odbijających światło (np. folii odblaskowej lub innych elementów odblaskowych);
- na konstrukcjach wsporczych znaków drogowych;
- w odstępach mniejszych niż 30m od siebie i od znaków drogowych;
- stosowania kolorów: żółtego, czerwonego, zielonego, niebieskiego stanowiących tło reklamy;
- na słupach poniżej wysokości 4,5m;
- na słupach na których już została umieszczona inna reklama lub znak drogowy;
2) W przypadku uzyskania zezwolenia właściciel reklamy lub tablicy informacyjnej zobowiązany jest do:
- utrzymania tablic reklamowych w estetycznym stanie;
- wykaszania trawy w obrębie ustawionych tablic;
- czasowego usuwania na swój koszt w przypadku przebudowy;
- uiszczania opłat zgodnie z wydaną przez zarząd decyzją.
3) Zarząd Drogi w przypadku stwierdzenia złego stanu technicznego tablic lub konstrukcji zobowiązuje właściciela do jej naprawienia w określonym terminie, a w przypadku nie dostosowania się – do usunięcia reklamy z pasa drogowego na koszt właściciela.
4) Zarząd drogi zastrzega sobie możliwość:
- cofnięcia zezwolenia, o ile stwierdzi, ze wygląd, wielkość reklamy lub jej lokalizacja jest niezgodna z wydanym zezwoleniem;
- natychmiastowego usunięcia tablicy w przypadku stwierdzenia, że zagraża ona bezpieczeństwu użytkowników drogi.
W przypadku stwierdzenia zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia poprzez umieszczenie materiału wyborczego, zarządca drogi wymierzy, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną na podstawie art. 40 ust. 12 ustawy o drogach publicznych, stanowiącą dziesięciokrotność opłaty ustalanej jak przy wydawaniu zezwolenia.
Ponadto podkreślić należy, że na podstawie art. 110 § 5 Kodeksu wyborczego, cyt.: „Policja lub straż gminna jest obowiązana usuwać na koszt komitetów wyborczych plakaty i hasła wyborcze, których sposób umieszczenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu drogowym.”. W związku z powyższym informujemy, że w sytuacji uznania przez zarządcę drogi wojewódzkiej, że dany plakat wyborczy, umieszczony w pasie drogowym lub w jego sąsiedztwie, zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, o fakcie tym niezwłocznie będą powiadamiane odpowiednie służby.
